AKTUALNOŚCI

W dniu 15 grudnia 2017 roku w Smardzewicach nad Zbiornikiem Sulejów Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie zorganizował spotkanie robocze pt. „Wykorzystanie współpracy regionalnej dla realizacji nowych wyzwań”. (08.03.2018)

czytaj więcej

Monitoring występujących naturalnie stref

Budowa nowych stref ekotonowych poprzedzona będzie: monitoringiem istniejących stref ekotonowych charakterystycznych dla dorzecza Pilicy pod kątem efektywności w redukcji związków biogennych (fosforu i azotu) i bioróżnorodności.

Monitoring efektywności stref ekotonowych opiera się na analizie:

  • jakości wód pierwszej warstwy wodonośnej w oparciu o sieć piezometrów (poziom wody, temperatura, konduktywność, pH, zawartość form mineralnych i rozpuszczonych azotu i fosforu)

  • jakości wód powierzchniowych (przepływ, zawartość tlenu rozpuszczonego, temperatura, konduktywność, pH, zawartość form mineralnych i całkowitych azotu i fosforu)

  • składu gatunkowego roślin (zdjęcia fitosocjologiczne), szacowaniu sezonowych zmian biomasy roślin oraz zawartości azotu i fosforu w tkankach roślin),

  • gleby (struktury, zawartość form przyswajalnych azotu, potasu i fosforu, zawartości materii organicznej; odczynu gleby, wilgotności)

 

W ramach działania A.2.1. na podstawie danych literaturowych i wizyt terenowych wytypowano charakterystyczne dla zlewni Pilicy zbiorowiska roślinne występujące w strefach ekotonowych charakterystycznych dla dolin wykorzystywanych rolniczo:

1. strefa ekotonowa o charakterze trzcinowiska; przykładem są obszary występujące w dolinie rzeki Strawy (dopływ Luciąży) na wysokości wsi Kałek,

2. strefa ekotonowa o charakterze zielno-łąkowym; przykładem są obszary występujące w dolinie rzeki Radońki na wysokości wsi Marianka oraz w dolinie rzeki Ojrzanka w okolicach wsi Faliszew,

3. strefa ekotonowa z elementami charakterystycznymi dla wierzbowisk; przykładem są obszary w dolinie rzeki Luciąży w okolicy wsi Mierzyn,

4. strefa ekotonowa z elementami łęgu; przykładem są obszary w dolinie rzeki Strawy na wysokości wsi Kałek.

Dodatkowo wytypowano strefy ekotonowe w obszarach zmeliorowanych, ponieważ stanowią one znaczący obszar w zlewni Luciąży. Ważnym elementem jest oszacowanie wpływu sieci rowów melioracyjnych na szybkość transformacji i odpływu zanieczyszczeń. Obszar taki został zidentyfikowany w dolinie rzeki Luciąży na wysokości wsi Kłudzice.

Zespół realizujący projekt LIFE+ EKOROB serdecznie dziękuje wszystkim osobom, które wyraziły zgodę na prowadzenie badań na gruntach prywatnych i chęć współpracy w projekcie. Dziękujemy!

Poligon Kałek

Charakterystyka ogólna

Poligon monitoringowy Kałek położony jest po stronie południowo - zachodniej Zbiornika Sulejowskiego. Poligon podzielono na 2 strefy: Kałek A i B. Poligony monitoringowe zlokalizowane są w dolinie rz. Strawy. Rzeka przepływa pomiędzy poligonem Kalek A, a Kałek B z zachodu na wschód. W bezpośrednim sąsiedztwie poligonu Kałek A znajdą się pola uprawne i nieużytki rolne. Głównym czynnikiem rzeźbotwórczym jest tu oprócz procesów erozyjno - akumulacyjnych rzeki, działalność człowieka (kształtowanie skarp poprzez orkę) oraz powierzchniowy spływ wód opadowych.

Budowa geologiczna

Omawiany poligon badawczy zbudowany jest z utworów organicznych wykształconych w postaci torfów na piaskach rzecznych tarasów zalewowych i nadzalewowych.

Warunki hydrogeologiczne

W obrębie poligonu monitoringowego Kałek pierwsze zwierciadło wód podziemnych stwierdzono na głębokości 0,15 - 0,59 m p.p.t. (tj. 172,72 - 173,20 m n.p.m.). Stwierdzone zwierciadło wody jest zwierciadłem swobodnym. Warstwę wodonośną tworzą zarówno utwory organiczne wykształcone w postaci namułów piaszczystych oraz torfów, jak i utwory klastyczne wykształcone w postaci piasków różnej granulacji (drobne, średnie, grube) oraz głaziki. Wykonana mapa hydroizohips, a także przekroje hydrogeologiczne wskazują, że kierunek przepływu wód podziemnych jest z kierunku północnego oraz południowo - zachodniego w kierunku rzeki Strawy. Główną bazą drenażu jest tutaj rzeka Strawa (kierunku przepływu zachód - wschód). Z uwagi na to, że są to wody pochodzące ze spływu powierzchniowego, jak i odwodnieniowego, ciek ten ma raczej charakter drenażowy. Warstwa wodonośna na poligonie monitoringowym jest głównie zasilana meteorycznie, a wahania zwierciadła wody są uzależnione od wielkości opadów (zarówno deszczowych, jak i śnieżnych). Stwierdzone w podłożu utwory klastyczne charakteryzują się dobrymi parametrami filtracyjnymi.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej (Kałek A)

W wodach gruntowych w piezometrach K1/pole i K5/ekoton, w każdym z pomiarów wykonanych od lutego do grudnia 2011 roku stężenie azotanów było niższe niż 0,02 mg NO3/l, a fosforanów poniżej 2,0 mg PO4/l, co ze względu na wysokie stężenie jonów fosforanowych klasyfikuje te wody do IV klasy jakości. Pomiędzy posterunkami piezometrycznymi K1/pole (0,003 mg NO3/l), a K5/ekoton (0,001 mg NO3/l), na odcinku około 50 m stwierdzono redukcję średniego stężenia jonów azotanowych o 55 %.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej (Kałek B)

Analiza chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej wykazała ich zanieczyszczenie w transekcie piezometrów K8/K10. W świetle Dyrektywy Azotanowej za zanieczyszczone uznaje się wody o stężeniu przekraczającym 50 mg NO3/l.

Szczególnie alarmujące stężenie jonów azotanowych stwierdzono w piezometrze K9/pole/ekoton, gdzie wiosną trzykrotnie przekroczyło poziom 200 mg NO3/l (w tym raz stężenie to przekroczyło poziom 350 mg NO3/l). Stężenie jonów fosforanowych w punkcie poboru prób K9/pole/ekoton wahało się w zakresie wartości 2,3-8,9 mg PO4/l, co również wskazuje na zanieczyszczenie wód (IV-V klasa jakości). Wody podziemne w piezometrze K9/pole/ekoton przyjmują zanieczyszczenia z pola uprawnego poddawanego intensywnemu nawożeniu. 

W próbkach wody pobranych z piezometru K10/pole/drzewo stwierdzono znacznie niższe zawartości związków biogennych, niż w wodzie w piezometrze K9/pole/ekoton. W punkcie badawczym K10/pole/drzewo średnie stężenie jonów fosforanowych (35 mg PO4/l) było o 64 % niższe, niż w wodach gruntowych w piezometrze K9/pole/ekoton (97 mg PO4/l). Średnie stężenie jonów azotanowych było niższe o 91% w piezometrze K10/pole/drzewo (0,39 mg NO3/l), niż w piezometrze K9/pole/ekoton (4,4 mg NO3/l). Posterunek piezometryczny K10/pole/drzewo jest również umieszczony w obrębie pola uprawnego, ale jednocześnie w pobliżu lipy drobnolistnej (Tilia cordata), która wpływa korzystnie na redukcję stężenia w/w związków.

Pomiędzy piezometrem K9/pole/ekoton (97 mg NO3/l; 4,4 mg PO4/l), a K8/ekoton (47 mg NO3/l; 0,37 mg PO4/l) na odcinku około 20 m, stwierdzono zredukowanie średniego stężenia jonów azotanowych o 52 %, a jonów fosforanowych o 92 %.

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej Kałek A pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Uboga gatunkowo łąka świeża z udziałem rajgrasu wyniosłego Arrhnatherum elatior i barszczu zwyczajnego Heracleum sphondylium oraz życicy trwałej Lolium perenne. Jej obecność może świadczyć o wykorzystywaniu pastwiskowym łąki po pokosie. Obecność w płacie mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea (z pokryciem ponad 30%) może świadczyć o okresowym zalewaniu łąki.
  2. Szuwar trzciny pospolitej Phragmites australis z widocznym udziałem gatunków nitrofilnych (przede wszystkim pokrzywy zwyczajnej Urtica dioica). W płacie udział gatunków welonowych: kielisznik zaroślowy Calystegia sepium.

W strefie buforowej Kałek B pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Szuwar mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea z udziałem gatunków nitrofilnych. Najprawdopodobniej większa ilość azotu dostępnego dla roślin jest wynikiem nanoszenia materii organicznej przez rzekę. W płacie udział gatunków welonowych: kielisznik zaroślowy Calystegia sepium.
  2. Nitrofilne zbiorowisko z pokrzywą Urtica dioica i znacznym udziałem kielisznika zaroślowego Calystegia sepium. Poza pokrzywą duży udział ma również podagrycznik zwyczajny Aegopodium podagraria.

Poligon Kłudzice

Charakterystyka ogólna

Poligon położony jest na południe od zbiornika Sulejowskiego w obrębie erozyjnej doliny, na tarasie rzecznym rzeki Luciąży. W bezpośrednim sąsiedztwie poligonu monitoringowego Kłudzice znajdują się pole uprawne, rzeka Luciąża i łąki. Wszystkie posterunki piezometryczne zostały zlokalizowane po prawej stronie rzeki. Głównym czynnikiem rzeźbotwórczym są tu proces erozyjno - akumulacyjny rzeki oraz częściowo działalność człowieka związana z uprawianiem orki.

Budowa geologiczna

Budowa geologiczna poligonu Kłudzice wynika również z procesów akumulacyjno - erozyjnych rzeki Luciąży. Jest on zbudowany z utworów organicznych  wykształconych
w postaci namułów den dolinnych na piaskach i żwirach rzecznych tarasów zalewowych.

Warunki hydrogeologiczne

W obrębie poligonu monitoringowego Kłudzice pierwsze zwierciadło wód podziemnych stwierdzono na głębokości 0,57 - 1,20 m p.p.t. (tj. 174,39 - 176,02 m n.p.m.). Stwierdzone zwierciadło wody jest zwierciadłem swobodnym. Warstwę wodonośną tworzą piaski różnej granulacji (drobne, grube) oraz żwir. Wykonana mapa, a także przekrój hydrogeologiczny wskazuje, że kierunek przepływu wód jest z zachodu na wschód w kierunku rz. Luciąży, która stanowi główną bazę drenażu dla niniejszego poligonu monitoringowego. Ponadto, na analizowanym poligonie występują trzy rowy drenażowe. Pierwszy rów występuje w zachodniej części analizowanego poligonu monitoringowego pomiędzy posterunkami piezometrycznymi L1 i L2 o kierunku północ - południe. Na podstawie przekroju hydrogeologicznego oraz poziomu zwierciadła wody w rowie na rzędnej 176,06 m n.p.m. stwierdza się, iż zwierciadło wody w rowie znajduję się nad zwierciadłem wód podziemnych. Wskutek czego brak jest bezpośredniego kontaktu hydraulicznego wód odprowadzanych rowem drenażowym z wodami podziemnymi. Drugi rów o kierunku  z zachodu na wschód zlokalizowany jest we wschodniej części analizowanego terenu,  w rejonie posterunków piezometrycznych L5 i L6. Posterunek piezometryczny L5 został wykonany w samej osi rowu. W rowie nie stwierdza się wody. Ponadto woda w pierwszym omawianym rowie jak i warstwa wodonośna jest głównie zasilana meteorycznie, a wahania zwierciadła wody są uzależnione od wielkości opadów (zarówno deszczowych, jak  i śnieżnych). Z zestawionych materiałów wynika, że wahania poziomu wód w rzece lokalnie nie będą wpływały na poziom pierwszego zwierciadła wód podziemnych w najbliżej położonych piezometrach tj. L5 i L6. Na podstawie stwierdzonych utworów klastycznych o różnej granulacji wynika, że zafiltrowane poziomy wodonośne charakteryzują się dobrymi parametrami filtracyjnymi.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej

Najwyższe średnie stężenia jonów azotanowych w transekcie L1/L6, z pomiarów wykonanych w miesiącach od marca do grudnia 2011, odnotowano na posterunku piezometrycznym L1/pole. Piezometr ten usytuowany jest na polu uprawnym. Stężenie azotanów wahało się w zakresie od  58 do 142 mg NO3/l, z wyjątkiem danych z poborów
w miesiącach jesienno – zimowych, we wrześniu, październiku i grudniu, kiedy to stężenie spadło do poziomu 0,001 - 0,002 mg NO3/l. Stężenie azotanów przekraczające 100 mg/l w świetle Rozporządzenia Ministra Środowiska z 23 lipca 2008 r  w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych, klasyfikuje wody podziemne do V, ostatniej klasy jakości wód. Jakość wody na pozostałych posterunkach była lepsza, nie przekraczała 25 mg NO3/l (II klasa jakości wód podziemnych), za wyjątkiem wyników badania w piezometrze L2/łąka, w sierpniu, kiedy stężenie azotanów osiągnęło wartość 26 mg NO3/l (III klasa jakości wód podziemnych). Prawdopodobna przyczyna znaczącej różnicy w średnim stężeniu jonów azotanowych między piezometrem L1/pole, a pozostałymi, wynika z faktu, iż jest on położony na polu uprawnym, które jest intensywnie użytkowane, co potwierdzają bezpośrednie obserwacje osób pobierających próbki wody. W transekcie L1/L6 pomiędzy piezometrami L1/pole (79 NO3/l) i L2/łąka (5,0 NO3/l,  w odległości około 24 m, stwierdzono redukcję średniego stężenia jonów azotanowych  o 94 %, a pomiędzy piezometrami L1/pole i L6/ekoton (0,16 NO3/l), na odcinku około 427 m, redukcja ta wynosiła 99,8 %. Analiza chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej wykazała, że stężenia jonów fosforanowych nie przekraczały  1 mg PO4/l, poza kilkoma wynikami badań na posterunkach L2/łąka i L3/łąka. Najniższe średnie wartości stężenia jonów fosforanowych odnotowano na stanowiskach L4/łąka (0,18 mg PO4/l)  i L5/łąka (0,24 mg PO4/l). Fakt lokalizacji piezometru L5 w osi rowu zdaje się nie mieć wpływu na stężenia pierwiastków biogennych w wodach pierwszej warstwy wodonośnej. Pomiędzy piezometrami L1/pole (0,46 mg PO4/l) i L6/ekoton (0.33 mg PO4/l), na odcinku około 427 m, stwierdzono spadek średniego stężenia fosforanów o 28 %.

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. uboga gatunkowo typowa łąka świeża z pojedynczymi gatunkami siedlisk wilgotniejszych (np. turzycy zaostrzonej Carex gracilis),
  2. uboga gatunkowo łąka świeża z udziałem gatunków muraw napiaskowych i dominacja kłosówki wełnistej Holcus lanatus,
  3. uboga gatunkowo łąka świeża z kostrzewą czerwoną Festuca rubra,
  4. szuwar mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea z udziałem gatunków nitrofilnych.

 

Poligon Mierzyn

Charakterystyka ogólna

Poligon Mierzyn położony jest przy cieku wodnym pomiędzy miejscowościami Mierzyn i Stara Wieś. W bezpośrednim sąsiedztwie poligonu monitoringowego znajdują się pola uprawne i nieużytki.

Budowa geologiczna

Poligon został zlokalizowany w obrębie form pochodzenia rzecznego tarasu akumulacyjnego w dolinie rzecznej w obrębie doliny rz. Luciąży. Obecnie, głównym czynnikiem rzeźbotwórczym jest działalność erozyjna rz. Luciąży. Poligon tworzą piaski rzeczne dolin rzecznych.

Warunki hydrogeologiczne

Głębokość występowania zwierciadła głównego poziomu użytkowego wynosi powyżej 15 - 50 m. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi > 40 m. Przyjęto, że jednostka ta w rejonie poligonu Mierzyn posiada wysoki stopień odporności użytkowego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenia antropogeniczne. Kierunek przepływu użytkowego poziomu wodonośnego jest z południowego - wschodu na północny - zachód.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej

Podczas dotychczasowego monitoringu od lutego do grudnia 2011, jedynie raz, w lutym, na stanowisku M2/ekoton (67 mg NO3/l), odnotowano stężenie jonów azotanowych przekraczające 25 mg NO3/l (wartość graniczna II klasy jakości wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych) . Na odcinku około 25 m między posterunkami piezometrycznymi M1/pole (6,1 mg NO3/l), a M3/ekoton (1,3 mg NO3/l) stwierdzono zredukowanie średniego stężenia azotanów o 79 %. Maksymalna wartość stężenia jonów fosforanowych stwierdzono na stanowisku M2/ekoton (1,4 mg PO4/l), choć najwyższe średnie wartości zanotowano w wodach gruntowych w piezometrze M1/pole (0,61 mg PO4/l). Pomiędzy piezometrami M1/pole (0.61 mg PO4/l), a M2/ekoton (0.38 mg PO4/l), na odcinku około 25 m, stwierdzono redukcję średniego stężenia jonów fosforanowych o 38 %.  Odnotowano również zmniejszenie średniego stężenia jonów fosforanowych o 16 % i azotanowych o 79 % na odcinku około 20 m pomiędzy piezometrami M1/pole (6,1 NO3/l; 0.61 mg PO4/l), a M3/ekoton (1,3 NO3/l; 0,51 mg PO4/l).

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Zarośla wierzbowe z udziałem gatunków welonowych (tzn. gatunków pnączy tworzących ekoton między zbiorowiskami nieleśnymi a zaroślami i lasami nadrzecznymi). W przypadku badanego płatu jest to chmiel Humulus lupulus i psianka słotkogórz Solanum dulcamara.  Obecność jeżyny Rubus sp. świadczy z jednej strony o dobrych warunkach  świetlnych – zarośla są przycinane) – z drugiej może wskazywać na podniesioną zawartość azotu (pochodzącego bądź z pola, bądź z biomasy pochodzącej z wyciętych krzewów.
  2. Szuwar mozgowy. Typowo wykształcony szuwar z dominująca mozgą trzcinowatą Phalaris arundinacea i udziałem gatunków welonowych (pnączy tworzących ekoton między zbiorowiskami nieleśnymi a zaroślami i lasami nadrzecznymi). W przypadku badanego płatu jest to chmiel Humulus lupulus i psianka słotkogórz Solanum dulcamara a także przytulia czepna Galium aparine, która dodatkowo jest gatunkiem nitrofilnym. O zwiększonym ładunku azotu może również świadczyć obecność takich gatunków jak jeżyna Rubus sp. i bez czarny Sambucus nigra.

Poligon Radonia

Charakterystyka ogólna

Poligon Radonia położony jest na polach uprawnych pomiędzy miejscowościami Radonia i Marianka. Poligon monitoringowy przecina przez środek, płynąca ze wschodu na zachód rzeka Radońka.

Budowa geologiczna

Poligon zbudowany jest z piasków i żwirów rzecznych na glinach zwałowych. Zlokalizowano go w obrębie wyerodowanej równiny sandrowej. W chwili obecnej głównym elementem rzeźbotwórczym są fluwialne procesy wód Radońki wraz z sezonowymi wahaniami poziomu wody.

Warunki hydrogeologiczne

Głębokość występowania zwierciadła głównego poziomu użytkowego wynosi powyżej 80 - 100 m. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi 80 - 100 m. Przyjęto, że jednostka ta w rejonie poligonu Radonia posiada średni stopień odporności użytkowego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenia antropogeniczne. Kierunek przepływu użytkowego poziomu wodonośnego: z północnego-wschodu na południowy wschód.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej

Dominujący wpływ na jakość wód podziemnych na poligonie monitoringowym Radonia ma charakter utworów geologicznych. Zarówno piezometr R1/pole, jak i R4/pole położone są na obszarze pola uprawnego. Piezometr R1/pole wywiercono w miejscu, gdzie pod warstwą gleby zalegają utwory słabo przepuszczalne (glina), na skutek czego utrudniona jest infiltracja zanieczyszczeń. Natomiast piezometr R4/pole zainstalowano w miejscu występowania utworów przepuszczalnych (piasek), gdzie zanotowano o 73 % wyższe średnie stężenie  jonów fosforanowych (2,7 mg PO4/l), niż w piezometrze R1/pole (0,74 mg PO4/l) oraz 68 % wyższe średnie stężenie jonów azotanowych (81 mg NO3/l), niż w piezometrze R1/pole (26 mg NO3/l). Pomiędzy piezometrami R1/pole (0,74 mg PO4/l), a R2/ekoton (0,60 mg PO4/l), na odcinku około 27 m, stwierdzono redukcję średniego stężenia jonów fosforanowych o 19 %. Natomiast w transekcie o długości około 47 m pomiędzy piezometrami R4/pole (2,7 mg PO4/l, 81 mg NO3/l) a R3/ekoton (0,3 mg PO4/l, 0,59 mg NO3/l) odnotowano natomiast redukcję stężenia jonów fosforanowych o 89 % i azotanowych o 99 %.

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Szuwar mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea z dużym udziałem pokrzywy zwyczajnej Urtica dioica -  gatunku nitrofilnego.
  2. Typowa, uboga gatunkowo łąka świeża z kostrzewą czerwoną Festuca rubra i śmiałkiem darniowym Deschampsia caespitosa.

Poligon Faliszew

Charakterystyka ogólna

Poligon położony jest na tarasie zalewowym w dolinie rzeki Ojrzanki. W bezpośrednim sąsiedztwie poligonu Faliszew znajdują się pole uprawne, rz. Ojrzanka, pastwiska. Wszystkie piezometry zlokalizowano na prawym brzegu cieku. Głównym czynnikiem rzeźbotwórczym jest tu oprócz naturalnych procesów erozyjno - akumulacyjnych, także działalność człowieka (kształtowanie skarp skłonów doliny na skutek orki) oraz powierzchniowy spływ wód opadowych.

Budowa geologiczna

Budowa geologiczna poligonu monitoringowego Faliszew jest następstwem głównie sedymentacyjno - erozyjnych procesów rzeki Ojrzanki. Utwory organiczne wykształcone są
w postaci torfów na piaskach rzecznych tarasów zalewowych oraz piaskach rzecznych tarasów nadzalewowych. Utwory te należy wiązać z denudacyjnymi procesami erozyjno - akumulacyjnymi zachodzącymi od końca plejstocenu do dnia dzisiejszego. Są to tzw. deluwia naniesione poprzez funkcjonujący tu okresowo ciek.

Warunki hydrogeologiczne

Głębokość występowania zwierciadła głównego poziomu użytkowego wynosi powyżej 5 - 15 m, miąższość warstwy wodonośnej przyjęto na około 60 m. Przyjęto, że jednostka posiada średni stopień zagrożenia od zanieczyszczeń z powierzchni terenu oraz posiada dobrą jakość wód podziemnych nie wymagającą uzdatnienia. Kierunek przepływu użytkowego poziomu wodonośnego jest z południowego wschodu na północny-zachód.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej

Podczas monitoringu jakości wód podziemnych Poligonu Faliszew, potwierdzono dobrą jakość wód pierwszej warstwy wodonośnej; stężenia jonów azotanowych nie przekroczyły 1,7 mg NO3/l, a fosforanowych 0,5 mg PO4/l, co pozwala zaklasyfikować wody pierwszej warstwy wodonośnej w transekcie F4/F6 do I, najwyższej  klasy jakości. Można przy tym zauważyć na linii transektu  F4/F6 (F4 0,13 mg NO3/l; F6 0,053 mg NO3/l), w odległości około 23 m, zmniejszenie średniego stężenia azotanów o 59 %.

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Typowa, uboga gatunkowo łąka świeża z kostrzewą czerwoną Festuca rubra i śmiałkiem darniowym Deschampsia caespitosa oraz mietlicą pospolitą Agrostis capillaris.
  2. Płat zbiorowiska sitowia leśnego Scirpus sylvaticus, należącego do zbiorowisk łąk wilgotnych chociaż fizjonomicznie nawiązującego do szuwarów turzycowych. We florze płatu poza gatunkami łąkowymi liczne gatunki szuwarowe, jak turzyca zaostrzona Carex gracilis, manna wodna Glyceria maxima, mozga trzcinowata Phalaris arundinacea oraz gatunki nitrofilne – przede wszystkim pokrzywa zwyczajna Urtica dioica.
  3. Typowa łąka świeża z kostrzewą czerwoną Festuca rubra, rajgrasem wyniosłym Arrhenetherum elatior oraz mietlicą pospolitą Agrostis capillaris.
  4. Szuwar mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea z udziałem turzycy zaostrzonej Carex gracilis i z dużym udziałem pokrzywy zwyczajnej Urtica dioica -  gatunku nitrofilnego.
     

Poligon Tresta

Charakterystyka ogólna

W bezpośrednim sąsiedztwie poligonu Tresta znajdują się pastwiska, pole uprawne i rz. Struga.

Budowa geologiczna

Poligon został zlokalizowany w obrębie form pochodzenia rzecznego - tarasu akumulacyjnego – w obrębie doliny rz. Strugi. Obecnie, głównymi czynnikami rzeźbotwórczym jest działalność erozyjna rz. Strugi oraz czynniki antropogeniczne m.in. orka i podwyższanie terenu. W rejonie poligonu monitorowanego Tresta występują utwory organiczne wykształcone w postaci torfów na piaskach rzecznych tarasów zalewowych.

Warunki hydrogeologiczne

Głębokość występowania zwierciadła głównego poziomu użytkowego wynosi powyżej 5 - 15 m przy miąższości warstwy wodonośnej 130 m. Ze względu na brak ognisk zanieczyszczenia przyjęto średni stopień zagrożenia tych wód. Kierunek przepływu użytkowego poziomu wodonośnego jest z południowego - wschodu na północny - zachód.

Charakterystyka chemiczna wód pierwszej warstwy wodonośnej

Poligon Tresta charakteryzuje wysoki stopień redukcji zanieczyszczeń na linii T1/T3 pole-łąka-ekoton.
Wody podziemne tego poligonu cechuje poziom zawartości jonów azotanowych poniżej 25 mg NO3/l (II klasa jakości) jedynie raz, w lutym 2011 w piezometrze T1/pole zmierzono uzyskano wartość 31 mg NO3/l (III klasa jakości).
Pomiędzy piezometrami T1/pole (10 mg NO3/l), a T2/łąka (3,8 mg NO3/l), na odcinku około 21 m, stwierdzono zredukowanie średniego stężenia jonów azotanowych o 62 %,  a na odcinku około 41 m, między punktami badawczymi T1/pole, a T3/ekoton (0,086 mg NO3/l) o 99 %.
Zauważono również zmniejszenie średniego stężenia jonów fosforanowych pomiędzy posterunkami piezometrycznymi T1/pole (2,2 mg PO4/l), a T2/łąka (0,86 mg PO4/l) o 61 % oraz pomiędzy punktami badawczymi T1/pole, a T3/ekoton (0,64 mg PO4/l) o 71 %.

Zbiorowiska roślinne

W strefie buforowej pomiędzy polami uprawnymi a rzeka zidentyfikowano między innymi nastepnujace zbiorowiska roślinne:

  1. Łąka świeża z dużym udziałem traw, przede wszystkim kostrzewy łąkowej Festuca pratensis  i życicy trwałej Lolium perennei obecnością gatunków segetalnych.
  2. Łąka świeża z dużym udziałem traw, przede wszystkim kupkówki pospolitej Dactylis glomerata i życicy trwałej Lolium perenne i obecnością gatunków segetalnych.